Në periudhën e fundit, një temë që ka bërë zë në bisedat mbi ndryshimet klimatike është rritja e nivelit global të detit. Në këtë artikull, do të shqyrtojmë ndryshimet e nivelit të detit që kanë ndodhur në dekadat e fundit, si dhe pasojat e tyre në mjedisin dhe shoqërinë tonë. Nga analizat më të fundit dhe parashikimet për të ardhmen, do të hedhim dritë mbi rreziqet dhe sfidat që përballon bregdeti dhe se si ne mund të përgatitemi për të mbrojtur mjedisin dhe komunitetet tona.
- Niveli mesatar global i detit është rritur 8-9 inç (21-24 centimetra) që nga viti 1880.
- Në vitin 2022, niveli mesatar global i detit vendosi një rekord të ri të lartë – 101.2 mm (4 inç) mbi nivelet e vitit 1993.
- Shkalla e rritjes globale të nivelit të detit po përshpejtohet: është dyfishuar nga 0,06 inç (1,4 milimetra) në vit gjatë pjesës më të madhe të shekullit të njëzetë, në 0,14 inç (3,6 milimetra) në vit nga 2006-2015.
- Në shumë vende përgjatë vijës bregdetare të SHBA-së, shkalla e rritjes së nivelit lokal të detit është më e madhe se mesatarja globale për shkak të proceseve të tokës si erozioni, pompimi i naftës dhe ujërave nëntokësore dhe ulja.
- Përmbytjet e baticës së lartë tani janë 300% deri në më shumë se 900% më të shpeshta se sa ishin 50 vjet më parë.
Pse niveli i detit ka rëndësi
-Rritja e nivelit të detit ka ndikim në infrastrukturën urbane, duke përfshirë rrugët, urat, furnizimet me ujë, puset e naftës dhe gazit, termocentralet, etj.
-Nivelet më të larta të ujit shtyjnë stuhitë më larg në brendësi të tokës dhe shkaktojnë përmbytje më të shpeshta me baticë.
-Në botën natyrore, rritja e nivelit të detit shkakton stres në ekosistemet bregdetare dhe ndikon në habitatet e peshkimit dhe kafshëve të egra.
Çka e shkakton rritjen e nivelit të detit?
Ngrohja globale ka shkaktuar shkrirjen e akullnajave dhe zgjerimin termik të ujit të detit. Kjo është e dukshme në shkrirjen e akullit në Antarktidë dhe Grenlandë, e cila është përshpejtuar ndjeshëm në dekadat e fundit.
Rritja e nivelit të detit është e pashmangshme dhe varet nga shkalla e emetimeve të gazrave serrë. Parashikimet për nivelin e detit varen nga shumë faktorë, duke përfshirë shkrirjen e shtresave të akullit dhe ngrohjen globale.
Niveli i detit matet me metoda të baticës dhe lartësimit satelitor. Shkencëtarët gjithashtu matin temperaturën e sipërfaqes së detit dhe transferimin e masës së ujit nga toka në oqean.
Të dhënat e nivelit të detit vijnë nga një sërë burimesh, përfshirë stacione matëse të baticës satelitore.
Niveli i detit është në rritje për shkak të shkrirjes së akullnajave dhe ngrohjes globale. Kjo sjellë sfida të mëdha për mjedisin dhe jetën bregdetare. Parashikimet dhe matjet tregojnë për një rritje të vazhdueshme, e cila kërkon veprime të menjëhershme për të parandaluar pasoja të rënda në të ardhmen.
