Nga Redaksia | Platforma360
Në kuadër të nevojës gjithnjë në rritje për rindërtim të qëndrueshëm pas zjarreve shkatërrimtare të janarit 2025 në Kaliforni, organizata USGBC California, në bashkëpunim me kompaninë ndërkombëtare të inxhinierisë dhe konsulencës Arup, ka publikuar një dokument të posaçëm me rëndësi strategjike: California Wildfire Rebuilding Guide. Ky udhëzues, i ndarë për informim me Platforma360 nga Stina Hoxha, koordinatore e këtij procesi, vjen si një përgjigje gjithëpërfshirëse ndaj nevojës për ndërtim më të sigurt, më të qëndrueshëm dhe më rezilient në kontekstin e përkeqësimit të krizave klimatike. Dokumenti është hartuar në bashkëpunim me ekspertë të fushave të mbrojtjes nga zjarret, ndërtimit të gjelbër dhe planifikimit të komuniteteve, duke kombinuar njohuri praktike dhe strategjike me qëllim forcimin e komuniteteve përballë fatkeqësive natyrore të shumta.
Në hyrje të dokumentit, drejtori ekzekutiv i USGBC-CA, Ben Stapleton, thekson se rindërtimi nuk ka të bëjë vetëm me kthimin e shtëpive të humbura, por përfaqëson një mundësi për të ndërtuar komunitete më të lidhura mes vete dhe më të qëndrueshme me natyrën. “Së bashku mund të ndërtojmë më fort, më rezilient dhe më të lidhur me njëri-tjetrin dhe mjedisin,” shprehet Stapleton, duke nënvizuar një vizion që shkon përtej reagimit ndaj emergjencës drejt një transformimi rrënjësor të mënyrës si jetojmë.
Në këtë udhëzues theksohet rëndësia e vendosjes strategjike të ndërtesave në terren, për të minimizuar rreziqet nga zjarret dhe për të rritur efikasitetin energjetik. Sipas rekomandimeve të bazuara në standardet e FEMA dhe studimeve të fundit nga NIST, ndërtesat duhet të jenë të paktën 30 metra larg nga ndërtesat e tjera dhe 50 metra larg nga hapësirat natyrore si pyjet dhe fushat e hapura. Në rastet ku këto distanca nuk mund të respektohen për shkak të kufizimeve të terrenit urban, rekomandohet përdorimi i mureve të jashtme me rezistencë 1-orëshe ndaj zjarrit, një teknikë që ndihmon në vonimin e përhapjes së flakëve dhe u jep zjarrfikësve kohë të mjaftueshme për ndërhyrje. Gjithashtu, udhëzuesi nxit ndërtimin me dizajn pasiv, duke marrë parasysh orientimin për ventilim natyral, shfrytëzim të dritës diellore dhe ulje të ndjeshme të nevojës për energji të jashtme për ngrohje dhe ftohje.
Në aspektin e materialeve të ndërtimit, dokumenti thekson se siguria e strukturës varet në mënyrë kritike nga zgjedhja e çatisë, mureve, dritareve dhe izolimit. Çatitë duhet të kenë vlerësim “Class A” për rezistencë maksimale ndaj zjarrit dhe mund të realizohen me materiale si çati metalike, tjegulla betoni ose argjile të trajtuara. Muret rekomandohet të ndërtohen me çimento me fibra, suva treshtreshe ose panele metalike jo të djegshme, ndërkohë që dritaret duhet të jenë me xham të kalitur dhe të paktën me dy shtresa për të parandaluar thyerjen nën efektin e nxehtësisë së lartë. Kujdes i veçantë duhet t’i kushtohet gjithashtu ventilimeve të kulmit dhe mureve, duke instaluar rrjeta metalike të imta me hapje prej 1/8 deri në 1/16 inch për të parandaluar hyrjen e hirit dhe mbeturinave gjatë zjarreve.
Për sa i përket sistemeve të brendshme, dokumenti inkurajon fuqishëm kalimin drejt sistemeve tërësisht elektrike, eliminimin e përdorimit të gazit natyror dhe integrimin e pajisjeve si pompat e nxehtësisë dhe sobat me induksion. Kjo qasje jo vetëm që ul ndjeshëm emetimet e karbonit, por përmirëson ndjeshëm edhe cilësinë e ajrit të brendshëm, duke reduktuar rrezikun e sëmundjeve respiratore. Për më tepër, shtimi i paneleve diellore dhe sistemeve të ruajtjes së energjisë është një strategji e rekomanduar për të siguruar pavarësi energjetike gjatë ndërprerjeve të energjisë, të cilat janë të shpeshta në periudha me rrezik të lartë nga zjarret.
Një element thelbësor në rindërtim është trajtim i hapësirave të jashtme dhe peizazhit. Rreth ndërtesave duhet të krijohet një brez mbrojtës prej 5 metrash pa bimësi të dendur, ndërsa përdorimi i bimëve vendase, të rezistente ndaj zjarrit dhe thatësisë, kombinuar me sisteme efikase të ujitjes dhe menaxhimit të ujërave të shiut si bioswales, janë të rekomanduara. Udhëzuesi referon gjithashtu Modelin Shtetëror të Peizazhit me Efikasitet të Ujit të Kalifornisë si standard drejtues për projektimin e kopshteve të qëndrueshme.
Në mënyrë të veçantë, dokumenti trajton ndërveprimin ndërmjet llojeve të ndryshme të fatkeqësive natyrore, duke nënvizuar se strategjitë për të ulur rrezikun nga zjarret ndihmojnë gjithashtu në përballimin e tërmeteve, përmbytjeve dhe valëve të të nxehtit ekstrem. Në këtë kuadër, promovohen struktura të forta antisizmike, sistemet e menaxhimit të erozionit të tokës dhe instalimi i sistemeve të avancuara të kullimit për të parandaluar rrëshqitjet e dheut pas zjarreve.
Një theks i veçantë i vihet bashkëpunimit komunitar. Përmes organizimit të grupeve të fqinjësisë, blerjeve të përbashkëta të materialeve të qëndrueshme, krijimit të sistemeve kolektive për mbrojtje nga zjarri dhe energji të rinovueshme, komunitetet mund të forcojnë qëndrueshmërinë e tyre kolektive dhe të zvogëlojnë kostot individuale të rindërtimit. Ndërtimi i Accessory Dwelling Units (ADU) për banim të përkohshëm dhe bashkëpunimi për krijimin e hapësirave të përbashkëta të qëndrueshme është një strategji shtesë e theksuar në udhëzues.
Në nivelin ligjor dhe procedurial, udhëzuesi sqaron se rindërtimi “like-for-like” lejon qytetarët të ripërsërisin ndërtimin e shtëpisë së tyre me një rritje maksimale prej 10% në sipërfaqe, pa pasur nevojë për leje të reja planifikimi, për sa kohë që ruhet destinacioni i përdorimit dhe profili i përgjithshëm i ndërtesës. Ndryshimet që përfshijnë kalimin nga sistemet e gazit në ato elektrike, shtimi i paneleve diellore apo përmirësimi i materialeve ndërtimore janë gjithashtu të lejuara, duke respektuar standardet më të fundit të Building Code dhe Fire Code të Kalifornisë.
Ky udhëzues, i hartuar në bashkëpunim me partnerë të rëndësishëm si National Fire Protection Association (NFPA), California Department of Forestry and Fire Protection (CAL FIRE) dhe Insurance Institute for Business & Home Safety (IBHS), përbën një burim të vlefshëm për këdo që synon të rindërtojë jo vetëm shtëpinë, por edhe një të ardhme më të sigurt, më të shëndetshme dhe më të drejtë për të gjithë.
Për të konsultuar dokumentin e plotë dhe për më shumë informacione, vizitoni:
👉 Udhëzuesi i Rindërtimit pas Zjarreve nga USGBC-CA
